Οι πρόσφατες δηλώσεις Μπαχτσελί στην κοινοβουλευτική του ομάδα είναι οι σημαντικότερες και πιο διευκρινιστικές που έχουμε ακούσει τον τελευταίο καιρό μέσα στο κρεσέντο της τουρκικής προκλητικότητας.
Ανέλυσε συνοπτικά τα σημαντικότερα σημεία του σχεδίου της Τουρκίας για το Αιγαίο. Παραθέτω απόσπασμα της ομιλίας του: “πρώτα απ’ όλα πρέπει να προετοιμάσουμε τον νόμο για την θαλάσσια δικαιοδοσία της Τουρκίας το συντομότερο δυνατό και να τον ανακοινώσουμε στους αποδέκτες το[…] στον νόμο που θα εγκριθεί θα πρέπει να ορίσουμε τις έννοιες ΑΟΖ, ειδική αλιευτική ζώνη, όμορη ζώνη που περιλαμβάνονται στο δίκαιο της θάλασσας άλλα όχι στον κανονισμό των χωρικών υδάτων. Επιπλέον, σε δεύτερο στάδιο θα πρέπει να περιλάβουμε στους χάρτες τους γεωγραφικούς σχηματισμούς στη θάλασσα των νήσων (Αιγαίο) που ανήκουν στη χώρα μας και δεν έχουν μεταβιβαστεί σε καμία άλλη χώρα με συμφωνία. Οι εν λόγω γεωγραφικοί σχηματισμοί θα πρέπει να υπαχθούν στις διοικήσεις (νομαρχίες: Σμύρνης, Αϊδινίου, Τσανάκαλε, Μπαλικεσίρ) των ακτών της Τουρκίας. Στο τρίτο στάδιο [θα πρέπει]να ανακηρύξουμε επ’ αόριστον NAVTEX, που θα καλύπτει τα κυριαρχικά δικαιώματα των γεωγραφικών σχηματισμών που ανήκουν στην Τουρκία”.
Ο νόμος που αναφέρεται στο πρώτο στάδιο μπορεί να αποσαφηνιστεί ως αυθαίρετη οριοθέτηση της ΑΟΖ στο Αιγαίο με βάση το παράδειγμα της ανατολικής Μεσογείου. Επίσης εδώ παρατηρείται και το εξής παράδοξο, η Τουρκία να επικαλείται το δίκαιο της θάλασσας το οποίο όμως δεν έχει υπογράψει. Σε δεύτερο στάδιο κάνει αναφορά στα νησιά που δεν έχουν αποδοθεί σε άλλη χώρα εννοώντας την Ελλάδα. Μα δεν είναι δυνατόν να καταγραφούν σε μια συμφωνία δύο χιλιάδες νησιά. Καταγράφονται τα μεγαλύτερα εξ’ αυτών και οι παρακείμενες νησίδες. Τούτη την άποψη επιβεβαιώνει και ο τούρκος πρέσβης επί τιμή Γιαλίμ Εραλπ. Και το τρίτο στάδιο αφορά την κοινοποίηση στον ΟΗΕ. Αυτό καταδεικνύει τον βαθμό που ενδιαφέρει την Τουρκία η αιτιολόγηση των στοχεύσεών της στη διεθνή κοινότητα.
Η Τουρκία λοιπόν φαίνεται ότι δεν έχει στόχο τον πόλεμο για πολλούς και διάφορους λόγους που θα αναλύσουμε άλλη ώρα. Την ενδιαφέρει να μετουσιώσει τις διεκδικήσεις της με βελούδινο τρόπο και διαθέτει και τον στρατηγικό σχεδιασμό και την πολιτική βούληση για να το κάνει. Το ερώτημα είναι πώς απαντά η Ελλάδα.
Φυσικά η Ελλάδα έχει δώσει το έναυσμα για την διαμόρφωση της δυναμικής αυτής. Διότι όταν η Τουρκία δοκίμασε την μονομερή οριοθέτηση στην ανατολική Μεσόγειο, η Ελλάδα δεν έκανε απολύτως τίποτα, όταν τουρκικές φρεγάτες εξεδίωξαν σκάφη ελληνικού ενδιαφέροντος από ελληνική ΑΟΖ η Ελλάδα επίσης δεν αντέδρασε δυναμικά. Άρα γιατί να μην θεωρηθεί από την Τουρκία ότι και στο Αιγαίο η Ελλάδα δεν θα αντιδράσει;
Δυστυχώς όταν όλα αυτά πραγματοποιηθούν θα κληθεί η Ελλάδα να ανατρέψει στην πράξη το νέο status quo ίσως όμως να είναι αργά. Οι Τούρκοι βασίζουν την στρατηγική τους -μεταξύ άλλων- στην αστείρευτη πεποίθηση που έχουν ότι στην αντίπαλη πλευρά δεν υπάρχει πολιτική βούληση για δυναμική απάντηση στο πεδίο, όχι τόσο σε επιχειρησιακό όσο σε πολιτικό επίπεδο.
Σε τούτη την συγκυρία πρέπει να βρούμε το θάρρος να προχωρήσουμε στην επέκταση των 12 ν.μ. διότι με την επέκταση, λύνονται όλα τα προβλήματα και παρακωλύεται στην πράξη η τουρκική στρατηγική στόχευση. Στην Ελλάδα ωστόσο, υπάρχει βούληση να κάνουμε χρήση αυτού του αναφαίρετου κρατικού μας δικαιώματος; Αν ναι ας αναλογιστούμε ότι τη στιγμή που αυτό θα συμβεί η Τουρκία θα βρεθεί προ τετελεσμένων γεγονότων. Γιατί τα 12 ν.μ θα μας δώσουν την δυνατότητα να μιλάμε για κρατική κυριαρχία και όχι για κυριαρχικά εν δυνάμει δικαιώματα.
Ας θυμηθούμε ότι πριν υπογραφεί το τουρκολιβυκό μνημόνιο υπήρξε φόβος οριοθέτησης των ΑΟΖ Ελλάδας-Κύπρου που θα συνεπάγονταν την απόκτηση πρωτοβουλίας κινήσεων από την ελληνική πλευρά. Η ιστορία έχει δείξει ότι η Τουρκία όταν η Ελλάδα αντιδρά αποτρεπτικά και δυναμικά στο πεδίο εκνευρίζεται και αναδιπλώνεται. Η γεωγραφία του Αιγαίου μας ευνοεί και πρέπει στο δόγμα μας να συμπεριλάβουμε το στρατηγικό μας πλεονέκτημα που είναι τα νησιά.
Τι συνάγεται από όλα αυτά; Ότι τόσα χρόνια η πολιτική του κατευνασμού δεν μας οδήγησε πουθενά και δυστυχώς όσο περνάει ο καιρός η χώρα θα οδεύει όλο και περισσότερο προς αδιέξοδα που θα κληθεί να αντιμετωπίσει όταν θα είναι ήδη πολύ αργά. Δεύτερον, ότι η Τουρκία όταν ακολουθεί τις εξελίξεις και δεν τις διαμορφώνει δεν αντιδρά ορθολογικά. Επιτέλους, και κλείνω με αυτό, ξεκινήσαμε να δίνουμε βαρύτητα στο πολύτιμο εργαλείο των χαρτών για να ενημερώνουμε τη διεθνή κοινότητα. Χαιρετίζω αυτή την τακτική και εύχομαι να συνεχίσει.
Ο Θόδωρος Νουλίκας είναι φοιτητής Πολιτικών Επιστημών στο ΑΠΘ, στον επιστημονικό κλάδο των Διεθνών Σχέσεων.
