Στο κεφάλαιο των προσωποποιημένων ευθυνών για την τραγωδία στο Μάτι προχώρησε στην σημερινή δεύτερη ημέρα κατάθεσης του στην δίκη για την υπόθεση, ο επιπυραγός Δημήτρης Λίοτσος πραγματογνώμονας της Εισαγγελίας για τα αίτια της εκατόμβης που άφησε πίσω της η φωτιά στην Ανατολική Αττική το απόγευμα της 23ης Ιουλίου 2018.
Ο πραγματογνώμονας απαντώντας σε ερωτήσεις της Έδρας κατέθεσε για τα πρόσωπα που θα έπρεπε να κινητοποιήσουν τις δυνάμεις της Πυροσβεστικής την επίμαχη αλλά και την προηγούμενη ημέρα, καθώς και για τον συντονισμό που θα έπρεπε να γίνει εγκαίρως με την Πολεμική Αεροπορία και το Λιμενικό για την επιτήρηση της Αττικής.
Όπως είπε ο κ. Λιότσος εκείνη την ημέρα και μετά την πυρκαγιά στην Κινέτα, θα έπρεπε στην Πυροσβεστική να έχει σημάνει συναγερμός και να έχει δοθεί εντολή γενικής επιφυλακής σε όλες τις δυνάμεις στην Αττική από το μεσημέρι και όχι αφού είχε κυκλώσει η φωτιά το Μάτι. Ο μάρτυρας επανέλαβε πως με δεδομένη την πρόγνωση εκδήλωσης πυρκαγιάς στο νούμερο τέσσερα της κλίμακας επικινδυνότητας, θα έπρεπε να έχει διαταχθεί από την προηγούμενη ημέρα εναέρια επιτήρηση. Για αυτήν την σοβαρή παράβλεψη ο μάρτυρας είπε σε ερώτηση της προέδρου πως υπεύθυνος για την εναέρια επιτήρηση ήταν ο τότε διοικητής του Ενιαίου Συντονιστικού Κέντρου Επιχειρήσεων (ΕΣΚΕ) . Εξήγησε δε, όλη την διαδικασία που ακολουθείται σε ανάλογες περιπτώσεις λέγοντας ότι το αίτημα για εναέρια επιτήρηση αποστέλλεται από το ΕΣΚΕ στο Γενικό Επιτελείο Αεροπορίας ή την προηγούμενη ημέρα για την επόμενη, ή μέχρι τις 8 το πρωί της ίδιας ημέρας. Ο μάρτυρας έχει διευκρινίσει από την προηγούμενη συνεδρίαση, οπότε ξεκίνησε η κατάθεση του, πως το κρίσιμο για την εξέλιξη των γεγονότων αίτημα δεν απεστάλη εγκαίρως και ότι εστάλη τελικά στις 9.59 της 23ης Ιουλίου 2018. Όπως είπε αίτημα απεστάλη και στο Λιμενική Σώμα, αλλά το αεροσκάφος που διαθέτει ,τύπου Τσέσνα, δεν μπορούσε να πετάξει λόγω καιρικών συνθηκών. Ο κ. Λιότσος επανέλαβε πως προ αυτής της κατάστασης το ΓΕΑ απευθύνθηκε σε ιδιωτική αερολέσχη που “σήκωσε” ένα αεροσκάφος μετά τις 2 το μεσημέρι.
Πρόεδρος: Για την εναέρια επιτήρηση που λέτε ότι δεν πραγματοποιήθηκε, ποιος από τους κατηγορούμενους έπρεπε να δώσει εντολή;
Δ.Λιότσιος: Από τη στιγμή που ο βαθμός επικινδυνότητας είναι 4 τη διαταγή όφειλε να τη δώσει το ΕΣΚΕ στην Πολεμική Αεροπορία ή την προηγούμενη ή την επόμενη ημέρα έως τις 8 το πρωί.
Πρόεδρος: Ποιος δηλαδή είναι υπεύθυνος από τους κατηγορούμενους;
Δ.Λιότσιος: Ο Διοικητής του ΕΣΚΕ.
Ο μάρτυρας επεσήμανε πως “Ο διοικητής του ΕΣΚΕ έχει μεν το γενικό πρόσταγμα, αλλά δεν ενεργεί αυτοβούλως. Πρέπει να πάρει άδεια από τη φυσική ηγεσία. Πρέπει να την έχει ενημερώσει”.
Ο μάρτυρας τόνισε , δίνοντας ακόμη έναν κρίκο στις παραλείψεις που έγιναν, πως “εφόσον η θερμοκρασία προβλεπόταν άνω των 38 βαθμών και άνεμοι 6 μποφόρ, έπρεπε να έχει ληφθεί μέριμνα για τη μετεγκατάσταση των αεροσκαφών”. Παρέθεσε, επίσης, και τις δυνάμεις που υπήρχαν διαθέσιμες εκείνη την ημέρα λέγοντας ότι πανελλαδικά υπήρχαν 56 διαθέσιμα εναέρια μέσα της πολεμικής αεροπορίας και πως για την Αττική ήταν διαθέσιμα 15, από τα οποία τα 5 είναι υδροφόρα αεροσκάφη. Συμπλήρωσε, επίσης, πως “Υπήρχε αποκλειστικά για εναέρια χρήση, ένα Πετζετέλ με χωρητικότητα έναν τόνο νερό. Για να χρησιμοποιηθούν αυτά πρέπει να υπάρχει αίτημα του ΕΣΚΕ προς το ΓΕΑ”.
Ο πραγματογνώμονας δέχθηκε σειρά ερωτήσεων από την πρόεδρο η οποία ζητούσε προκειμένου να αποσαφηνιστεί η διαδικασία, αλλά και η ιεραρχία που τηρείται στην λήψη των κρίσιμων αποφάσεων
Πρόεδρος: Με ποιον έπρεπε να συνεννοηθεί ( το ΕΣΚΕ) για τα αεροσκάφη της εναέριας επιτήρησης;
Δ.Λιότσιος: Το αίτημα είναι υπό την ευθύνη και την εποπτεία του υπαρχηγού επιχειρήσεων.
Πρόεδρος: Ο υπαρχηγός έπρεπε να δώσει την εντολή;
Δ.Λιότσιος: Μπορούσε και μόνος του να το κάνει. Ο υπαρχηγός μπορεί να μιλά με το ΕΣΚΕ και να πει “έγιναν αυτά”.
Πρόεδρος: ο Αρχηγός;
Δ.Λιότσιος: Ο Αρχηγός οφείλει να είναι ενήμερος για τα πάντα, ότι όλες οι προβλεπόμενες ενέργειες έγιναν.
Πρόεδρος: Από μόνος του ο Αρχηγός έχει υποχρέωση;
Δ.Λιότσιος: Έχει όλη την ευθύνη του Πυροσβεστικού Σώματος. Οφείλουν όλοι να τον ενημερώνουν.
Πρόεδρος: Στις 23/7/18 έγινε εναέρια επιτήρηση στην Αττική;
Δ.Λιότσιος: Έγινε αλλά με αεροσκάφη ιδωτικής αερολέσχης. Επειδή άργησε το αίτημα να σταλεί από το ΕΣΚΕ. Αντί για τις 8.00 το χαρτί έφτασε στις 9.59. Δεν ξέρω γιατί έγινε αυτή η καθυστέρηση.
Πρόεδρος: Το Πετζετελ θα μπορούσε να σβήσει τη φωτιά στα Γεράνεια;
Δ.Λιότσιος: Θα μπορούσε να την καταλαγιάσει. Τις φωτιές τις σβήνουν τα επίγεια μέσα. Υπήρχαν πιθανότητες να κατασταλεί. Έτσι θα κερδίζαμε τα πρώτα είκοσι λεπτά που είναι καθοριστικά. Με την πρώτη βολή θα μπορούσε να κερδίσει χρόνο. Πριν από την έναρξη της Κινέτας θα μπορούσε να επιτηρεί ένα Πετζετέλ. Θα μπορούσαν και τα υπόλοιπα, αλλά για λόγους οικονομίας δυνάμεων δεν χρησιμοποιούνται, γιατί μπορεί να αξιοποιηθούν σε δασοπυροσβέσεις.
Πρόεδρος: Από το Λιμενικό Σώμα υπήρχε δυνατότητα για εναέρια;
Δ.Λιότσιος: Υπάρχει ένα Τσέσνα, μόνο για επιτήρηση. Με αντίστοιχο αίτημα θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί. Το ΕΣΚΕ έκανε αίτημα το πρωί, αλλά δεν απογειώθηκε λόγω καιρικών συνθηκών. Όταν έφτασε το αίτημα στις 09.59 στην πολεμική αεροπορία δεν μπορούσε να ανταποκριθεί και γιαυτό απευθύνθηκε στην ιδιωτική αερολέσχη, η οποία αποδέχθηκε το αίτημα. Στις 14.04 σηκώθηκε ένα ελαφρού τύπου αεροσκάφος. Δεν αναγράφεται η δεύτερη πτήση του στις 16.16. Η δεύτερη πτήση δεν αναγράφεται στο χειρόγραφο ημερολόγιο, μόνο στο έγγραφο της αεροπορίας.
Πρόεδρος: Η ιδιωτική αερολέσχη με ποιου αρμοδιότητα θα συνέδραμε;
Δ.Λιότσιος: Του ΕΣΚΕ
Ο πραγματογνώμονας διευκρίνισε πως κατά την δεύτερη πτήση του σκάφους της αερολέσχης, στις 16.16, δεν είχε ακόμα εκδηλωθεί η πυρκαγιά στη θέση Νταού Πεντέλης. Ο επιπυραγός προσδιόρισε το χρόνο έναρξης της φωτιάς περί τις 16.30 με την πρώτη αναγγελία στην πυροσβεστική να γίνεται στις 16.41.
Σύμφωνα με τον αξιωματικό της Πυροσβεστικής, που ερεύνησε όλα τα δεδομένα που έχουν καταγραφεί για την φονική πυρκαγιά, η εντολή για γενική επιφυλακή στις πυροσβεστικές δυνάμεις δόθηκε το απόγευμα της 23ης Ιουλίου και αφού η φωτιά από το Νταού Πεντέλης είχε πλέον κατέβει στο Μάτι και τον Νέο Βουτζά. Όπως είπε ο κ. Λιότσος “ήταν μία ατελέσφορη γενική επιφυλακή” και εξήγησε ότι “Στις 13.30 θα έπρεπε να δοθεί εντολή για γενική επιφυλακή, μιας και είχε αρχίσει η απομάκρυνση πολιτών στην Κινέτα..Στις 17.30 που δόθηκε η εντολή για γενική επιφυλακή..Σε λιγότερο από μία ώρα κανείς δεν θα προλάβαινε να βρίσκεται στην υπηρεσία του. Στις 7 παρά 10 η φωτιά είχε φτάσει ήδη στη θάλασσα. Όφειλαν οι υπηρεσίες της Αττικής να είναι σε επιφυλακή και να έχουν επανδρωμένα όλα τα οχήματα”.
Πριν ξεκινήσει το πρωί το δεύτερο μέρος της κατάθεσης του πραγματογνώμονα η υπεράσπιση υπέβαλαν ένσταση για την ιδιότητα με την οποία καταθέτει ο κ. Λιότσος , ζητώντας να μην αναπτύσσει στο δικαστήριο σκέψεις και κρίσεις του και να απαντά μόνο σε ερωτήσεις. Ζήτησαν παράλληλα να μην γίνει δεκτή η έως εκείνη την στιγμή κατάθεση του και να διατάξει το δικαστήριο να διαγραφεί από τα πρακτικά. Βάση του θέματος, που και στην προηγούμενη συνεδρίαση τέθηκε από την πλευρά των κατηγορουμένων, είναι ότι ο επιπυραγός “Έχει δώσει τον όρκο του πραγματογνώμονα και όχι του μάρτυρα”, όπως υποστήριξε ένας εκ των δικηγόρων. Οι συνήγοροι υπεράσπισης είπαν πως δεν μπορεί ο κ. Λιότσος να διαβάζει σημειώσεις του που δεν περιλαμβάνονται στην δικογραφία παρά μόνο να τις συμβουλεύεται.
Οι θέσεις των συνηγόρων που εκπροσωπούν τους 21 κατηγορούμενους, προκάλεσαν έντονες αντιδράσεις των συνηγόρων των θυμάτων οι οποίοι ζήτησαν να απορριφθεί το αίτημα της υπεράσπισης τονίζοντας πως ο επιπυραγός είναι “ο σημαντικότερος μάρτυρας στη δίκη”. Τόνισα επίση πως ο κ. Λιότσος έχει καταθέσει στον Ανακριτή πως έχει δεχθεί απειλές, αλλά και ότι υπέστη δολιοφθορά σε όχημα του, για την πραγματογνωμοσύνη του. “Εάν η πραγματογνωμοσύνη δεν τους άρεσε θα μπορούσαν να την προσβάλουν και να ζητήσουν την εξαίρεση του κ.Λιότσιου. Έρχονται σήμερα, αφού έχει καταθέσει 37 φορές ως μάρτυρας στην ανάκριση, να πουν ότι δεν είναι μάρτυρας…”, σημείωσε ένας εκ των συνηγόρων Υπορτήριξης της Κατηγορίας.
Ο Εισαγγγελέας ζήτησε την απόρριψη της ένστασης της υπεράσπισης επισημαίνοντας ότι μπορούν να συνυπάρξουν και οι δύο ιδιότητες, του πραγματογνώμονα και του μάρτυρα. Ζήτησε επίσης, για ειδικούς λόγους, όπως είπε, από το δικαστήριο να επιτρέψει στον επιπυραγό να συμβουλεύεται τις σημειώσεις του, χωρίς να τις διαβάζει.
Όπως ανέφερε κάτω από τα έντονα χειροκροτήματα συγγενών θυμάτων: “Παραδεκτώς κατατέθηκαν όσα κατατέθηκαν και δεν πρέπει να διαγραφούν από τα πρακτικά.. Ο κ. Λιότσιος μπορεί να συμβουλεύεται σημειώσεις, όχι να διαβάζει” και ζήτησε από το δικαστήριο να επιτρέψει στο μάρτυρα για ειδικούς λόγους τη χρήση των σημειώσεων.
Από την αίθουσα δεν έλειψε η ένταση όταν συνήγορος υπεράσπισης αναφερόμενος σε “συνθήκες ποδοσφαίρου” στη δικαστική αίθουσα , ζήτησε να αποβληθούν συγγενείς θυμάτων, επειδή σχολιάζουν, πυροδότησε ένταση, καθώς κάποιοι από το κοινό του φώναξαν “ντροπή, εσείς δεν σέβεστε τους νεκρούς” όταν ο συνήγορος είπε πως κανένας “δεν σέβεται τους κατηγορούμενους”.
Με ομόφωνη απόφαση του το δικαστήριο έκρινε ότι θα δεχθεί την εξέταση του κ. Λιότσου και με την ιδιότητα του μάρτυρα και με αυτήν του πραγματογνώμονα επιτρέποντας να χρησιμοποιεί, αλλά να μην αναγιγνώσκει τις σημειώσεις του.
